De Tweede Kamer wil een nieuwe rechtsvorm uitwerken: steward-ownership ofwel ‘rentmeestervennootschap’. Deze is ook interessant voor gemeenschappen en ecodorpen.
De Tweede Kamer stemde op dinsdag 16 april 2024 voor een motie om de regering te verzoeken een voorstel voor een ‘rentmeestervennootschap’ uit te werken; een rechtsvorm voor steward-owned bedrijven. De motie was een gezamenlijk initiatief van Joost Sneller van D66 en Femke Zeedijk van NSC en kreeg brede steun in de Kamer.
Bij een traditionele vennootschap (B.V.) hebben de aandeelhouders zowel de zeggenschap als het financieel belang. Kenmerkend voor het rentmeestermodel is dat de onderneming geen aandeelhouders in traditionele zin heeft; de zeggenschap en het financieel belang zijn bij het rentmeestermodel van elkaar gescheiden:
- De zeggenschap wordt uitgeoefend door rentmeesters: Rentmeesters richten zich bij het uitoefenen van de zeggenschap op het belang van de onderneming zelf. Ze stellen de continuïteit en doelstelling van de onderneming centraal.
- De winst is van de onderneming: De winst dient de continuïteit en doelstelling van de onderneming. De onderneming kan weliswaar eigen vermogen aantrekken door aandelen uit te geven, maar het dividend blijft beperkt tot een redelijke vergoeding voor het verschafte kapitaal.
Ondernemingen die het model al jaren toepassen staan vaak bekend om hun goede werkgeverschap, maatschappelijke betrokkenheid en financiële weerbaarheid. Ze streven net als andere ondernemingen naar (lange termijn) waarde creatie, met als essentieel verschil dat deze waarde in de onderneming blijft en niet voornamelijk de aandeelhouders ten goede komt. Ondernemingen die het rentmeestermodel toepassen zijn net zo winstgevend, zo blijkt uit onderzoek, maar de winst dient de doelstelling van de onderneming in plaats van de aandeelhouders. Ongewenste overnames zijn ondenkbaar, omdat zeggenschap niet te koop is.
Een van de bedrijven die kiest voor het rentmeester-vennootschap is Buurtzorg-T. Buurtzorg-T richt zich op psychiatrische hulp thuis en heeft hetzelfde decentrale organisatiemodel als het bekende Buurtzorg. Voor de financiering werden stemrecht en winstrecht gescheiden. PEC is de financier en nu nog de economisch eigenaar en Buurtzorg-T koopt stapje voor stapje de aandelen weer terug, totdat de onderneming ‘van zichzelf’ geworden is. Door dit model blijft het geld binnen de onderneming en vloeit het niet naar de oprichters of aandeelhouders. Lees hier meer over Buurtzorg-T.
Lees hier meer over deze nieuwe rechtsvorm ‘Rentmeester-Vennootschap’.